Ocena ryzyka zawodowego i efektywne zarządzanie ryzykiem w środowisku pracy są kluczowymi elementami zapewniającymi bezpieczeństwo pracowników oraz optymalizującymi działania operacyjne w każdej średniej i dużej firmie.
Co można zrobić, aby ocena ryzyka zawodowego była faktycznie skuteczna?
Wykonywanie regularnych obchodów BHP, a nawet prowadzenie spotkań i burzy mózgów w zespole przy stole konferencyjnym może dostarczyć wielu informacji na temat zagrożeń, na jakie mogą być narażeni pracownicy.
Ale czasami to nie wystarczy. Niewidoczne na pierwszy rzut oka ryzyko może zostać przeoczone i prowadzić do opłakanych w skutkach konsekwencji. Patrząc w standardowy sposób, często możemy skupiać się na niewłaściwych kwestiach. Dlatego wiele firm poszukuje nowych sposobów identyfikacji zagrożeń związanych z BHP.
Jak się okazuje, jest sporo metod identyfikacji zagrożeń, które nie wymagają dużego wysiłku, a mogą sprawić, że zarządzanie ryzykiem zawodowym w Twojej firmie będzie o wiele bardziej skuteczne.
W tym artykule przedstawimy kilka praktycznych wskazówek, które mogą pomóc w zarządzaniu ryzykiem zawodowym w Twojej firmie.
Dlaczego zarządzanie ryzykiem zawodowym jest ważne?
Zarządzanie ryzykiem zawodowym jest ważne, ponieważ ma kluczowe znaczenie dla przewidywania niepożądanych zdarzeń i zapobiegania im. Pomaga organizacjom podejmować mądrzejsze decyzje w celu ograniczania zagrożeń wypadkowych i obniżenia kosztów operacyjnych. Pomaga także organizacjom szybko dostosować się do zmieniających się okoliczności i wykorzystać nowe możliwości. Zarządzanie ryzykiem powinno znaleźć się w centrum każdego skutecznego programu zarządzania BHP.
1. Zarządzanie ryzykiem pomaga identyfikować „ukryte ryzyka”
Gdy działasz standardowo, reaktywnie, skupiasz się jedynie na analizie wypadków przy pracy oraz niebezpiecznych zdarzeń, które już wystąpiły, może to odwracać Twoją uwagę od innych niezwykle ważnych, a niewidocznych na pierwszy rzut oka zagrożeń i ryzyk zawodowych w Twojej firmie.
Zarządzając ryzykiem zawodowym należy zadać sobie pytania dotyczące tego, co jeszcze może się wydarzyć w przyszłości, na przykład:
- Jakie są największe zagrożenia w naszej firmie?
- Jak prawdopodobne jest ich wystąpienie i jak poważny jest ich wpływ?
- Na kogo mogą mieć wpływ te zagrożenia? Kto jest narażony?
- Czy jesteśmy gotowi zareagować na nieprzewidziane zdarzenia?
Zadając te pytania, możesz zidentyfikować problemy, które działając jedynie reaktywnie mógłbyś przeoczyć.
2. Zapobieganie niepożądanym zdarzeniom jest tańsze niż reagowanie na nie
Jako właściciel samochodu nie czekasz z wymianą oleju, aż silnik się zatrzyma. Wydanie okresowo niewielkiej ilości pieniędzy na prewencję może pomóc uniknąć kosztownych wydatków na naprawy w przyszłości.
Podobnie nie ma sensu czekać z wprowadzeniem środków kontroli zagrożeń, aż pracownik zostanie poszkodowany w wypadku przy pracy.
Rozważ następującą kwestię: według danych GUS w polskich firmach w 2022 roku miało miejsce ponad 66 000 wypadków przy pracy. Koszt wypadku powodującego absencję do 28 dni wynosi średnio 8 500 zł. Średni całkowity koszt wypadku w dużej firmie to 63 500 zł, a średni całkowity koszt wypadku śmiertelnego – 483 000 zł. Straty firmy spowodowane wstrzymaniem produkcji po wypadku przy pracy mogą sięgać milionów zł.
O wiele bardziej opłacalne jest identyfikowanie i zarządzanie zagrożeniami oraz powodowanym przeze nie ryzykiem i przede wszystkim zapobieganie wypadkom.
3. Zarządzanie ryzykiem pomaga w maksymalnym wykorzystaniu ograniczonych zasobów
W idealnym świecie wszyscy mielibyśmy nieograniczony budżet na inicjatywy związane z ochroną bezpieczeństwa pracowników. Wiemy jednak, że brak funduszy jest prawdziwym problemem dla większości firm oraz działów BHP.
Aby maksymalnie wykorzystać budżet i dostępne zasoby, musisz wiedzieć, którym kwestiom nadać priorytet.
Jednym ze sposobów osiągnięcia tego jest zastosowanie ewaluacji ryzyka. Ocena ryzyka to proces przypisywania wartości liczbowej każdemu zidentyfikowanemu ryzyku na podstawie jego wagi (np. możliwych do wywołania negatywnych skutków) i prawdopodobieństwa wystąpienia. Porównując wyniki różnych ryzyk, możesz zobaczyć, które z nich są najpoważniejsze i przydzielić zasoby tym, które mają priorytet.
Niestandardowe metody identyfikacji zagrożeń w zarządzaniu ryzykiem zawodowym
1. Prowadź wywiady dotyczące ryzyka
Twoi pracownicy są niezwykle cennym źródłem informacji o ryzyku związanym z wykonywaną przez nich pracą. Jeśli więc chcesz dowiedzieć się więcej o ryzyku, na jakie naraża się Twoja organizacja, po prostu zapytaj ich o to.
Jak sama nazwa wskazuje, wywiad dotyczący ryzyka polega na zadawaniu pytań otwartych na temat ryzyk występujących w Twojej firmie i udokumentowaniu odpowiedzi. Zaletą takich rozmów jest to, że otrzymujesz informacje zwrotne z pierwszej ręki, prosto od pracowników. Co więcej, usłyszenie sposobu, w jaki o tym opowiadają i zobaczenie ich reakcji na zadawane pytania, może dostarczyć cennych informacji, których nie można byłoby uzyskać w standardowej ankiecie.
Wywiady powinny być prowadzone z pracownikami wszystkich szczebli — od kadry kierowniczej najwyższego szczebla po pracowników hali produkcyjnej. Dzięki temu uzyskasz szerszy obraz profilu ryzyka Twojej organizacji.
To, w jaki sposób przeprowadzisz te rozmowy, zależy od Ciebie. Możesz przeprowadzać wywiady z pracownikami osobiście, ale nie jest to jedyna możliwość. W zależności od Twoich zasobów możesz zdecydować się także na zaproszenie zewnętrznych ekspertów do przeprowadzenia wywiadów.
2. Zbieraj obserwacje pracowników
Ryzyko zmienia się szybko, czasem nawet z minuty na minutę. Dlatego ważne jest, aby występujące zagrożenia i związane z nimi ryzyko mogły być rejestrowane w danym momencie.
Upewnij się, że pracownicy mogą w łatwy sposób podzielić się swoimi spostrzeżeniami, gdy natkną się na nowe zagrożenia. Wiele organizacji korzysta z prostej skrzynki sugestii do gromadzenia tego rodzaju obserwacji. Możesz też skorzystać z aplikacji mobilnej, aby rejestrować obserwacje pracowników w czasie rzeczywistym i być o nich poinformowanym np. drogą automatycznego powiadomienia mailowego. Działa to dużo szybciej i skuteczniej.
Załóżmy na przykład, że pracownik zauważa wyciek oleju, który stwarzają ryzyko poślizgnięcia. Korzystając z aplikacji HSEnet, może uzyskać dostęp do prostego formularza na swoim urządzeniu mobilnym, tablecie lub kiosku i natychmiast zgłosić ryzyko. Może nawet dodać zdjęcie lub film, aby zobrazować swoje obserwacje. Zaletą tej metody jest to, że odpowiednie osoby zostaną powiadomione o problemie natychmiast.
3. Przyjrzyj się swoim danym historycznym
Wydarzenia z historii Twojej firmy mogą wiele powiedzieć o przyszłych zagrożeniach.
Prawdopodobnie masz już mnóstwo informacji o ryzyku, które wystąpiło w przeszłości w Twojej firmie. Informacje takie jak:
- Raporty z wypadków przy pracy i zdarzeń potencjalnie wypadkowych,
- Niezgodności kontrolne i audytowe,
- Archiwalne oceny ryzyka zawodowego,
- Inne źródła informacji o nieprawidłowościach, które już wystąpiły.
Uważnie analizując te informacje i szukając ich pierwotnych przyczyn, trendów oraz wzorców, możesz określić, jakie przyszłe zagrożenia mogą wystąpić w Twojej firmie i jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia.
4. Czytaj informacje z kraju i ze świata, korzystaj z ogólnodostępnych informacji
W ogólnodostępnych mediach można znaleźć wiele informacji o katastrofach, wypadkach i niebezpiecznych zdarzeniach mających miejsce w kraju i na świecie. Załóżmy na przykład, że czytasz historię o firmie, w której miał miejsce wybuch butli z gazem nieprawidłowo przechowywanych w magazynie. Albo upadek pracowników z nieprawidłowo zabezpieczonego miejsca. A może przewrócenie się wózka nieprawidłowo przewożącego ładunek?
Wiedza na temat niebezpiecznych zdarzeń w innych organizacjach z Twojej branży może sprawić, że zaczniesz działać w obliczu podobnych zagrożeń, na jakie może narazić się Twoja firma.
To koncepcja „uczenia się na błędach innych”.
Szukaj informacji o tym, jakie ryzyka zidentyfikowały inne firmy, co robią, aby zarządzać tymi ryzykami oraz jak wypada Twoja organizacja w porównaniu z nimi.
5. Korzystaj z list kontrolnych oceny ryzyka zawodowego
Warto pamiętać, że zagrożenia nie zawsze są niespodziewane i niestandardowe. Jeśli Twoi pracownicy często wykonują te same zadania, mogą napotkać pewne typowe dla wykonywanych przez nich prac zagrożenia.
Lista kontrolna identyfikacji zagrożeń może być przydatna do identyfikowania typowych zagrożeń podczas rutynowych zadań lub czynności.
Na przykład lista kontrolna ryzyka budowlanego może obejmować takie zagrożenia, jak m.in.:
- praca na wysokościach,
- praca w przestrzeniach zamkniętych lub z ograniczonym dostępem,
- prace w narażeniu na elektryczność,
- prace spawalnicze,
- prace w hałasie,
- ryzyko poślizgnięcia, potknięcia i upadku,
- ryzyko wpadnięcia do wykopu,
- …i tak dalej.
Warto ustandaryzować listy kontrolne i udostępniać je innym w takiej samej formie. Aby dać pracownikom możliwość korzystania ze standardowej, ujednoliconej listy kontrolnej, warto korzystać z aplikacji do prowadzenia audytów, w których każdy korzystający będzie miał dostęp do jednakowej listy kontrolnej, dostępnej online z poziomu smartfona lub tabletu.
Lista kontrolna nie powinna być jedynym źródłem informacji o ryzyku, ale może być świetnym punktem wyjścia.
Wskazówki dotyczące zarządzania ryzykiem w miejscu pracy, które mogą pomóc Twojej firmie
Określ swoje słabe punkty
Niektórzy mogą nazwać je słabościami, ale ocena obszarów, w których ryzyko jest zwiększone, jest bardzo ważnym i przynoszącym wiele cennych informacji procesem zarządzania ryzykiem w miejscu pracy. Należy pamiętać, że celem oceny ryzyka jest znalezienie „błędów”, nieprawidłowości oraz umożliwienie wprowadzenia zmian i ulepszeń w celu zmniejszenia ryzyka w zagrożonych obszarach. Oznacza to, że bycie ze sobą w pełni szczerym w kwestii obszarów, w których Twoja firma może być słaba lub podatna na zagrożenia, jest niezbędne. Jest to zazwyczaj pierwszy krok w kierunku prawdziwie skutecznego zarządzania ryzykiem w miejscu pracy i znalezienia sposobów na wprowadzenie ulepszeń, a jego celem jest minimalizacja zagrożeń poprzez świadome zarządzanie właśnie słabymi stronami firmy.
Stwórz elastyczny plan działania, który można dostosować
Każda firma powinna mieć plan działania, ale ze względu na zarządzanie ryzykiem w miejscu pracy, niezwykle ważne jest, aby plan ten umożliwiał dostosowanie. Rzadko zdarza się, aby wszystko działo się idealnie zgodnie z planem, dlatego w każdym planie musi być pewna doza swobody. Pomyśl na przykład o bezpieczeństwie w miejscu pracy i o tym, jak łatwo sytuacja może się zmienić w przypadku wypadku lub zmiany przepisów. Wszelkie plany oceny i zarządzania ryzykiem powinny umożliwiać dostosowywanie ich na bieżąco.
Przygotuj się na najgorszy scenariusz
Zarządzanie ryzykiem w miejscu pracy może czasami oznaczać przygotowanie się na najgorszy scenariusz. Oczywiście nie chcesz zakładać, że wszystko pójdzie źle. Zastanów się jednak, jakie byłyby Twoje działania, gdyby sprawy, nad którymi nie masz kontroli, potoczyły się w złym kierunku. Zastanów się, jakie środki musiałbyś zastosować w przypadku najgorszego scenariusza. Samo rozważenie możliwości, że sytuacja może się pogorszyć, daje możliwość lepszego zarządzania ryzykiem.
Znajdź pomoc z zewnątrz
Jeśli chodzi o coś tak ważnego, jak zarządzanie ryzykiem w miejscu pracy, zawsze warto skorzystać z pomocy z zewnątrz. Może to być szczególnie ważne w przypadku małych firm, której pracownicy mogą nie posiadać wiedzy specjalistycznej. Jednak większe firmy również mogą skorzystać z pomocy zewnętrznej. Obecnie outsourcing jest sposobem na pozyskanie najlepszych specjalistów i najlepszej wiedzy specjalistycznej w określonej dziedzinie, dlatego znalezienie pomocy zewnętrznej w zakresie zarządzania ryzykiem może być korzystne dla większości firm.
Zarządzaj ryzykiem związanym z bezpieczeństwem za pomocą odpowiedniego oprogramowania BHP
Jeśli chodzi o zarządzanie zagrożeniami dla bezpieczeństwa w Twojej firmie, trudno przecenić znaczenie posiadania odpowiednich narzędzi do identyfikacji zagrożeń i zarządzania BHP.
Oprogramowanie do zarządzania ryzykiem pomaga identyfikować, analizować i dokumentować ryzyko zawodowe na każdym stanowisku, przy każdej pracy, w każdym z oddziałów dużej firmy. Upraszcza gromadzenie danych, dzięki czemu możesz spędzać mniej czasu na zarządzaniu nimi, a więcej na korzystaniu z nich.
Co więcej, najlepsze nowoczesne oprogramowanie dodaje do zarządzania ryzykiem automatyzację, która po prostu nie jest możliwa w przypadku arkuszy kalkulacyjnych.
Na przykład HSEnet pomaga w przeprowadzaniu ocen ryzyka w usystematyzowanym procesie za pomocą dowolnego urządzenia mobilnego i synchronizowaniu informacji ze scentralizowaną bazą danych, gdzie oprogramowanie wykonuje obliczenia, takie jak kalkulacja ryzyka, a także umożliwia natychmiastowe podejmowanie działań do realizacji na podstawie tych informacji i przydzielanie ich konkretnym osobom jako zadania do wykonania. Następnie kontroluje proces wykonania i przypomina o przypisanych konkretnej osobie zadaniach, dzięki czemu realizacja działań jest skuteczniejsza.
Oprogramowanie do zarządzania bezpieczeństwem pracy HSEnet może być bardzo pomocne w śledzeniu i zarządzaniu każdym aspektem bezpieczeństwa pracy, od zagrożeń po szkolenia. Nasze oprogramowanie może stworzyć bezpieczniejsze miejsce pracy w Twojej firmie.
Jak skutecznie przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego?
Znajomość zagrożeń jest zawsze pierwszym krokiem w ochronie pracowników przed potencjalnymi wypadkami i urazami. Dlatego regularne przeprowadzanie ocen ryzyka jest kluczowym elementem bezpiecznego środowiska pracy. Skąd jednak firma może wiedzieć, że przeprowadza ocenę ryzyka w skuteczny sposób? Jeśli oceny te nie są przeprowadzane prawidłowo, trudniej jest zmniejszyć ryzyko bezpieczeństwa i chronić pracowników.
Najlepsze praktyki dla skuteczniejszego przeprowadzania oceny ryzyka w zakresie bezpieczeństwa w miejscu pracy.
Zaplanuj regularne oceny ryzyka
Jednym z najlepszych sposobów efektywnego przeprowadzania ocen ryzyka jest ich częste przeprowadzanie i planowanie z wyprzedzeniem. Prawdopodobieństwo, że coś zostanie przeoczone, jest mniejsze, jeśli oceny ryzyka stanowią regularną część planu bezpieczeństwa Twojej firmy. Planując je z wyprzedzeniem, Twoja firma może być przygotowana na przeprowadzenie oceny ryzyka. Najlepsze oprogramowanie wspomagające zarządzanie oceną ryzyka zawodowego, takie jak HSEnet, samo przypomina o zaplanowanych aktualizacjach oceny ryzyka.
Stwórz kompetentny zespół
Oczywiście przeprowadzanie ocen ryzyka nie ma sensu, jeśli nie przeprowadzają ich odpowiednie osoby. Niezależnie od tego, czy korzystasz z usług pracowników swojej firmy, czy korzystasz z pomocy z zewnątrz, potrzebny jest kompetentny zespół przeprowadzający ocenę ryzyka. W idealnym przypadku zespół ten będzie miał zróżnicowane doświadczenie, a każdy członek wniesie do zespołu inną dziedzinę wiedzy specjalistycznej. Pomaga to zapewnić, że zagrożenia bezpieczeństwa zostaną zauważone i ocenione z różnych perspektyw.
Prowadź dokumentację ocen ryzyka
Jedną z najlepszych praktyk przeprowadzania ocen ryzyka jest dokumentowanie wszystkiego. Wszystkie ustalenia dokonane w trakcie oceny ryzyka należy zapisać i przechowywać. Umożliwia to zespołowi przegląd wcześniejszych ocen i porównanie ich z obecną oceną. Dzięki temu zespół będzie mógł dostrzec zmiany w czasie i zidentyfikować trendy. Ostatecznie im więcej informacji posiadasz, tym łatwiej jest dokonać dobrego wyboru, a dokumentowanie wszystkich ocen jest jednym z najlepszych sposobów gromadzenia informacji.
Regularnie przeglądaj oceny ryzyka zawodowego
Oceny ryzyka nie są czynnościami jednorazowymi. Trzeba je powtarzać i aktualizować. Miejsca pracy rzadko pozostają takie same: maszyny i sprzęt mogą się zmieniać. Stanowiska są eliminowane i tworzone są nowe. Nowe substancje chemiczne i inne materiały niebezpieczne mogą być wprowadzane do użytku na bieżąco. Ponieważ miejsce pracy jest środowiskiem dynamicznym, należy zadbać o zaplanowanie przeglądów oceny ryzyka, aby nadążać za tymi zmianami. Przeglądanie zmian, ulepszeń, nowych spostrzeżeń i wszelkich innych istniejących danych może pomóc w opracowaniu solidnego planu działania w celu zmniejszenia poziomu ryzyka zawodowego.
Ocena ryzyka zawodowego to dopiero początek
Ocena ryzyka zawodowego w BHP to jedynie pierwszy krok w długotrwałym procesie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy w dużej firmie. Po sporządzeniu dokumentacji i jej wpięciu do segregatora, kluczowe jest, aby nie poprzestać na tym etapie. Ocena ryzyka powinna stanowić fundament dla podejmowania konkretnych działań korygujących. Te działania mają na celu eliminację lub minimalizację zidentyfikowanych zagrożeń, co bezpośrednio przekłada się na poprawę warunków pracy i ochronę zdrowia pracowników. W praktyce oznacza to wdrażanie zmian technicznych, organizacyjnych i proceduralnych, które skutecznie redukują ryzyko. Regularne przeglądy i aktualizacje oceny ryzyka są równie istotne, ponieważ pozwalają na dynamiczne reagowanie na nowe zagrożenia i zmieniające się warunki pracy.
Współczesne oprogramowanie BHP stanowi nieocenioną pomoc w zarządzaniu ryzykiem zawodowym. Dzięki zaawansowanym funkcjom, takim jak automatyczne przypomnienia, monitoring realizacji zadań czy analiza danych, systemy te pozwalają na efektywne zarządzanie całym procesem. Oprogramowanie ułatwia również dokumentowanie wszelkich zmian i działań, co jest kluczowe z punktu widzenia zgodności z przepisami oraz audytów. Ponadto, cyfryzacja procesów BHP pozwala na szybsze identyfikowanie problemów i skuteczniejsze ich rozwiązywanie, co w dłuższej perspektywie prowadzi do stworzenia bezpieczniejszego i bardziej efektywnego środowiska pracy.
Postaw bezpieczeństwo w Twojej firmie jako priorytet
Oprócz przeprowadzania regularnej oceny ryzyka najlepszą rzeczą, jaką Twoja firma może zrobić, aby nadać bezpieczeństwu najwyższy priorytet, jest korzystanie z oprogramowania do zarządzania bezpieczeństwem.
System HSEnet integruje wiele różnych procesów zarządzania BHP na jednej platformie online. Pomaga to usprawnić i zarządzać różnymi zadaniami i potrzebami związanymi z bezpieczeństwem w zorganizowany i skuteczny sposób.
Dzięki automatyzacji procesów związanych z oceną i zarządzaniem ryzykiem, przyspiesza i ułatwia pracę działów BHP, a dzięki kompleksowemu zarządzaniu danymi online umożliwia łatwy dostęp do informacji i ich efektywne zarządzanie.
Wdrażając oprogramowanie wspomagające zarządzanie bezpieczeństwem pracy HSEnet, Twoja firma będzie w stanie działać proaktywnie i minimalizować zagrożenia, zanim doprowadzą do wypadku.
Jeśli chcesz, aby Twoje miejsce pracy było bezpieczne i wolne od wypadków, skontaktuj się z nami, a my pomożemy Ci to urzeczywistnić.