Od 1 stycznia 2023 obowiązuje nowa statystyczna karta wypadku przy pracy Z-KW, jaką należy stosować podczas zgłaszania danych dotyczących wypadku przy pracy do Urzędu Statystycznego.
Nowy wzór został wprowadzony wraz z nowym Rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. 2022 poz. 2750).
Statystyczna karta wypadku przy pracy Z-KW – czym jest ten dokument i po co się ją stosuje?
Statystyczna karta wypadku przy pracy to dokument, który zawiera dane dotyczące pracodawcy, poszkodowanego, wypadku przy pracy, a także jego skutków oraz sposobów i terminów jej sporządzania i przekazywania do właściwego urzędu statystycznego.
Statystyczna karta wypadku jest przekazywana do Głównego Urzędu Statystycznego, aby informacje o wypadkach przy pracy z różnych przedsiębiorstw mogły być wykorzystane do celów prewencji wypadkowej. W tym celu konieczne jest zbieranie takich ujednoliconych danych dotyczących okoliczności wypadku. Dlatego Główny Urząd Statystyczny na podstawie statystycznego modelu wypadku ustalił do celów ogólnopolskiej bazy danych o wypadkach przy pracy wzór statystycznej karty wypadku.
Statystyczna karta wypadku przy pracy Z-KW – kto i kiedy ją wypełnia oraz jak się ją przekazuje do GUS?
Statystyczną kartę sporządza pracodawca, u którego wystąpiło zdarzenie uznane za wypadek przy pracy.
Tworzy się ją na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy albo na podstawie karty wypadku, w których stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.
Statystyczna karta wypadku przy pracy składa się z 2 części: Część I oraz Część II (uzupełniająca).
Część I karty pracodawca sporządza i przekazuje do GUS w terminie 14 dni roboczych od dnia, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.
Część II (uzupełniającą) statystycznej karty pracodawca sporządza i przekazuje do GUS nie później niż z upływem 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub od dnia sporządzenia karty wypadku przy pracy.
Statystyczną kartę przekazuje się w postaci elektronicznej na portal sprawozdawczy Głównego Urzędu Statystycznego, z jednym wyjątkiem: pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracujących może przekazać oryginał statystycznej karty w formie papierowej do Urzędu Statystycznego w Gdańsku.
Kiedy nie trzeba sporządzać statystycznej karty wypadku przy pracy?
Statystycznych kart wypadku przy pracy nie sporządza się i nie przekazuje się ich do GUS, kiedy zdarzenie nie jest uznane za wypadek przy pracy.
Jak skonstruowana jest statystyczna karta wypadku Z-KW?
Aby dobrze wypełniać kartę statystyczną powinniśmy zrozumieć czym jest karta statystyczna oraz jak jest zbudowana i jak funkcjonuje.
Podczas przygotowywania wzoru statystycznej karty wypadku Z-KW wykorzystano model wypadku przy pracy i metodologię opracowaną przez urząd statystyczny UE (Eurostat).
Zbieranie danych o wypadku do celów statystycznych odbywa się zgodnie z przyjętym przez GUS statystycznym modelem wypadku przy pracy.
Informacje zbierane za pomocą statystycznej karty wypadku podzielono na cztery części, w zależności od tego, czy dotyczą pracodawcy, poszkodowanego, skutków wypadku czy wypadku i jego przebiegu.
Przyjęty statystyczny model wypadku przy pracy opracowany przez Eurostat, podobnie jak ogólny model wypadku przy pracy, rozróżnia trzy fazy wypadku: przedwypadkową, wypadkową i powypadkową.
Faza przedwypadkowa to wszystkie okoliczności występujące bezpośrednio przed zaistnieniem zdarzenia inicjującego wypadek. W fazie przedwypadkowej mamy do czynienia z pracownikiem, w jego szeroko rozumianym środowisku pracy. Jako środowisko pracy należy rozumieć nie tylko miejsce, gdzie poszkodowany przebywał w chwili wypadku, lecz także elementy związane z pracą poszkodowanego, tj. proces pracy, czynność wykonywaną przez poszkodowanego i związany z nią czynnik materialny. Faza przedwypadkowa obejmuje więc to, co dotyczy pracownika i wykonywanego przez niego zadania w chwili wypadku.
Fazę opisują dane statystyczne dotyczące:
· środowiska pracy (miejsca powstania wypadku),
· procesu pracy,
· czynności fizycznej (czynności wykonywanej przez poszkodowanego w sposób zamierzony bezpośrednio przed wypadkiem).
Fazę wypadkową oddziela od fazy przedwypadkowej wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego (czyli odchyleniem od normy) i jako takie nie musi być związane z żadną z tych faz ani z ich elementami. Fazę wypadkową tworzą następujące po sobie:
· wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego – ostatnie wydarzenie odbiegające od warunków przyjętych za normalne, które zakłóciło przewidywany przebieg procesu pracy i w efekcie doprowadziło do wypadku. Jeżeli wypadek nastąpił w wyniku wielu następujących po sobie zdarzeń, to powinno zostać zarejestrowane ostatnie z nich. Z odchyleniem zazwyczaj związany jest czynnik materialny (narzędzie, maszyna, obiekt, element środowiska łącznie z organizmami żywymi itp.), który spowodował zakłócenie czyli odchylenie od normy w procesie pracy lub był ściśle z tym zakłóceniem związany,
· wydarzenie powodujące uraz – w jaki sposób poszkodowany doznał urazu (fizycznego bądź psychicznego), spowodowanego przez czynniki materialny.
W fazie powypadkowej mamy do czynienia z szeroko rozumianymi skutkami wypadku.
Faza powypadkowa charakteryzowana jest przez:
· rodzaj urazu – który określa, jakie zdrowotne konsekwencje miał wypadek dla poszkodowanego (np. złamanie, skaleczenie, oparzenie itp.). Opisuje się tu rodzaj urazu i część ciała, która doznała obrażeń w wyniku wypadku przy pracy,
· umiejscowienie urazu.
Dlaczego od 1 stycznia 2023 roku wprowadzono zmiany w statystycznej karcie wypadku przy pracy?
Głównym powodem wprowadzenia zmian w statystycznej karcie wypadku była konieczność dostosowania polskich przepisów do przepisów unijnych, w tym obowiązujących norm statystycznych zawartych w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 349/2011 z dnia 11 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania, w odniesieniu do statystyk dotyczących wypadków przy pracy, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1338/2008 w sprawie statystyk Wspólnoty w zakresie zdrowia publicznego oraz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy (Dz. Urz. UE L z 2011 r. Nr 97, str. 3).
Zmiany wprowadzone zostały również po to, aby nowa karta była łatwiejsza w wypełnieniu, a także w celu ujednolicenia zbieranych na poziomie europejskim danych dotyczących wypadków przy pracy z normami Europejskiej Statystyki w Zakresie Wypadków przy Pracy (European Statistics on Accidents at Work (ESAW).
Ponadto jak podaje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej: oczekiwanym efektem rozporządzenia i nowej karty ma być poprawa poziomu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracujących, poprzez pozyskiwanie dokładniejszych danych i dokładniejszą analizę okoliczności powstawania i skutków wypadków przy pracy.
Nowa statystyczna karta wypadku przy pracy Z-KW – co się zmieniło?
Rozporządzenie wprowadza nowy wzór statystycznej karty wypadku przy pracy (formularz Z-KW).
Zasadniczą zmianą w porównaniu z poprzednim wzorem statystycznej karty wypadku, wprowadzoną w związku z pandemią i planowanym przyjęciem pracy zdalnej na stałe w Kodeksie pracy, jest wprowadzenie dodatkowej pozycji, w której wpisuje się, czy wypadek wydarzył się w związku z wykonywaniem pracy zorganizowanej w formie zdalnej lub telepracy. Pozwala to na pozyskiwanie danych o wypadkach, które wydarzyły się w związku z wykonywaniem pracy zorganizowanej w formie zdalnej.
Aby dostosować statystyczną kartę wypadku do potrzeb Głównego Urzędu Statystycznego, skorygowano pozycję 06 karty – „Staż na zajmowanym stanowisku pracy w zakładzie (w latach)“. Ta zmiana wynikła z dość często występującego problemu przy wypełnianiu dokumentu. Staż pracy był błędnie podawany jako staż od początku kariery zawodowej poszkodowanego, a nie (jak to być powinno) „na zajmowanym stanowisku pracy w zakładzie“, w którym doszło do wypadku.
Zmieniono także załącznik nr 2 do rozporządzenia – „objaśnienia, klasyfikacje i oznaczenia kodowe do wypełnienia statystycznej karty wypadku przy pracy Z-KW“, jednak zmiany miały głównie charakter techniczny, wynikający z potrzeby dostosowania oznaczeń kodowych do wytycznych zawartych w metodyce ESAW.
Pozostałe dokonane zmiany były zmianami redakcyjnymi np. dostosowującymi kartę do sformułowań używanych w statystyce czy zmianami odniesień do tytułów aktów wykonawczych na odesłania do delegacji ustawowych.
Skąd wziąć szablon nowej statystycznej karty wypadku Z-KW w wersji edytowalnej?
Przygotowaliśmy edytowalny szablon nowej statystycznej karty wypadku Z-KW specjalnie dla osób, które otrzymują nasz newsletter Niezbędnik BHP.
Jeśli chcesz bezpłatnie pobrać nowy wzór w wygodnej wersji edytowalnej, kliknij link poniżej:
Można jeszcze prościej?
Użytkownicy platformy HSEnet.pl nie muszą ręcznie wypełniać statystycznej karty wypadku przy pracy.
Karta Z-KW tworzy się automatycznie dla każdego wprowadzonego do systemu wypadku przy pracy.
Chcesz przetestować oprogramowanie HSEnet.pl ?
Zapytaj o wersję demo systemu – kliknij TUTAJ
HSEnet to innowacyjne i kompleksowe oprogramowanie komputerowe wspomagające zarządzanie bezpieczeństwem pracy w dużych firmach.
Więcej o platformie HSEnet:
